Wanneer je een bout in een moer draait, lijkt dat vanzelf te gaan. Maar achter die ogenschijnlijk simpele passing schuilt een wereld van precisie.

Elke bout en moer wordt namelijk vervaardigd met toleranties — kleine afwijkingen die ervoor zorgen dat onderdelen goed op elkaar passen, zonder vast te lopen of los te raken.

In deze blog leggen we uit wat toleranties in schroefdraad precies betekenen, waarom ze belangrijk zijn, en hoe je de juiste passing kiest voor jouw toepassing.

Wat zijn toleranties in schroefdraad?

Toleranties bepalen de toegestane afwijking van de theoretische afmetingen van een schroefdraad.

Met andere woorden: ze geven aan hoe strak of los een bout in een moer past.

De toleranties worden vastgelegd volgens ISO 965-1 en bestaan uit:

• De tolerantieklasse van de buitendraad (bijv. 6g)
• De tolerantieklasse van de binnendraad (bijv. 6H)

De combinatie van beide bepaalt de uiteindelijke passing.

Bijvoorbeeld:

Een bout met 6g-draad in een moer met 6H-draad is een standaardcombinatie met voldoende speling voor montage en voorspanning.

Wat betekenen die letters en cijfers?

In de tolerantienotatie, zoals 6g of 6H, geven het cijfer en de letter elk iets anders aan:

Kleine letters duiden buitendraad aan, grote letters binnendraad.

Waarom is speling belangrijk?

Het klinkt tegenstrijdig, maar te strakke passing is vaak juist onwenselijk.

Een klein beetje speling voorkomt vastlopen en maakt montage mogelijk — zeker bij verzinkte of gecoate bouten, waar de laagdikte invloed heeft op de passing.

Voordelen van gecontroleerde speling:

• Bouten draaien soepeler in de moer.
• Minder kans op beschadiging van de draad.
• Betere verdeling van de voorspanning.
• Minder risico op koudlassen bij RVS.

In de praktijk is het dus vaak beter dat de bout iets speling heeft in plaats van perfect sluitend is.

Wat gebeurt er bij een te nauwe passing?

Wanneer bout en moer te strak op elkaar passen, ontstaan meerdere risico’s:

1. Vastlopen (galling): vooral bij RVS en aluminium.
2. Beschadiging van de draad: door te hoge wrijving of spanning.
3. Onjuiste voorspanning: omdat het moment niet correct wordt overgebracht.
4. Slechte monteerbaarheid: vooral bij lange schroefdraadlengtes of coatinglagen.

Een bout die net iets te strak zit, kan daardoor bij het aandraaien al beschadigen — onzichtbaar voor het oog, maar fataal voor de betrouwbaarheid.

Praktisch voorbeeld

Neem een M10 × 1.5-bout met tolerantieklasse 6g en een bijpassende moer met 6H.

• De “6” geeft aan dat dit een standaardpassing is — geschikt voor de meeste toepassingen.
• De “g” (buitendraad) ligt net iets kleiner dan de “H” (binnendraad).

Dit zorgt voor een fijne, lichte speling die montage eenvoudig maakt, maar nog steeds zorgt voor een stevige verbinding zodra de bout wordt voorgespannen.

Gebruik je in plaats daarvan een bout met 4g6g (zeer nauwkeurige draad) in een gecoate moer, dan kan de zinklaag al voldoende zijn om de bout te laten vastlopen.

Tolerantie en oppervlaktebehandeling

Bij verzinkte of gecoate bouten (zoals thermisch of galvanisch verzinkt) moet altijd rekening worden gehouden met de laagdikte van de coating.

De zinklaag kan 5 tot 100 µm dik zijn — en dat is precies de grootteorde van de toleranties in de draad!

Daarom worden gecoate bouten vaak geproduceerd met ruimere toleranties, zodat de laagdikte wordt gecompenseerd.

Een verzinkte bout met “6e” draad kan daardoor goed passen in een standaard “6H”-moer.

Hoe kies je de juiste toleranties?

Conclusie

Toleranties in schroefdraad lijken misschien een detail, maar ze zijn cruciaal voor een betrouwbare verbinding.

Een bout die te strak past, monteert slecht en beschadigt sneller.

Een bout met de juiste speling draait soepel, bouwt correcte voorspanning op en gaat langer mee.

Kortom:

De juiste tolerantiekeuze is de balans tussen nauwkeurigheid, monteerbaarheid en duurzaamheid.

Bij Bouten en Moeren Shop helpen we je graag met advies over de juiste toleranties en combinaties voor jouw toepassing — van standaard 6g/6H tot gecoate of precisie-varianten.